De Kapel
1898 / A. Salm
‘s-Gravelandseweg 144
De Kapel werd in 1898 als koetshuis ontworpen door architect Abraham Salm (1857-1915) in de stijl van een Zwitsers chalet met bijzondere classicistische details. Het huis behoorde bij het landgoed Quatre Bras van eigenaar en opdrachtgever Geert van Mesdag (1863-1939). Het koetshuis werd in 1932 buiten gebruik gesteld en in 1953 in gebruik genomen door de Remonstrantse gemeente. Thans wordt het voormalige koetshuis gebruikt als kerkgebouw voor de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Hilversum onder de naam ‘De Kapel’. Het gebouw werd in 2002 aangewezen als Rijksmonument.
Ontwerp
Het koetshuis werd volledig opgetrokken uit zwart geschilderde horizontale grenen delen. Het huis is zeer gevarieerd vormgegeven, met loggia’s, balkons en een ver overstekend dak. De plattegrond kreeg de vorm van een Grieks kruis. Beneden bevond zich een garage voor de koets met paardenboxen, boven waren een koetsierswoning en een hooizolder. Het houtwerk heeft een keur aan verfijnde uitgesneden classicistische details, waaronder kroonlijsten en segmentbogen. In het gevelvlak is een rijk gedecoreerde houten fries aangebracht ter hoogte van de verdiepingscheiding. Hierin zijn uitgesneden afbeeldingen van paarden te zien, verwijzend naar de functie als koetshuis.
Opdrachtgever Geert van Mesdag
In 1898 betrok Geert van Mesdag (1863-1939) de Jugendstilvilla Quatre Bras op het gelijknamige landgoed. Tussen 1915 en 1919 was hij lid van de Hilversumse Gemeenteraad. Na zijn overlijden herdacht burgemeester Lambooy van Hilversum hem met de volgende woorden: “Een der edelste burgers van Hilversum is overleden. De heer van Mesdag heeft zijn hele leven lang goed gedaan. Waar er nood was heeft hij die willen lenigen, de smart heeft hij aangevoeld en bezielend heeft hij gewerkt. Hij ruste in vrede”.
Architect Abraham Salm
A. (Abraham) Salm GBzn begon in 1880 te werken bij het architectenbureau van zijn vader Gerlof Bartholomeus (1831-1897) in Amsterdam. Vader en zoon hebben, met name in Amsterdam, veel gebouwd: banken, fabrieken, tramstations, kerken, synagogen, bruggen, villa’s, winkelpanden, verschillende gebouwen voor Artis, een crematorium en een schouwburg. Zoon Abraham vestigde zich in 1894 in Hilversum in villa Beau Regard aan de Jacobus Pennweg. In Hilversum ontwierp hij meerdere villa’s, woon- en koetshuizen, vaak in een eclectische bouwstijl. In zijn latere leven nam Salm een prominente plaats in binnen de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, waarvan hij van 1898 tot 1912 voorzitter was.
De Kapel
De villa Quatre Bras werd in 1938 afgebroken. Op de plek van de villa staan sinds 1957 de parkflats van W.M. Dudok. De Remonstrantse gemeente van Hilversum, opgericht in 1942, kocht in 1953 het voormalige koetshuis, waar toen een autogarage in gevestigd was. Zij verbouwden het koetshuis intern tot kapel. De bovenverdieping werd in gebruik genomen als kosterswoning. Op 24 maart 1957 werd het gebouw ingewijd als Remonstrantse Kapel en is sindsdien in gebruik voor kerkdiensten, concerten en lezingen. In 2005 is het gebouw opnieuw ingrijpend verbouwd, maar aan de buitenzijde grotendeels onveranderd gebleven.
Architect
Periode
Locatie
's-Gravelandseweg 144, Hilversum