Foto: www.gooienvechthistorisch.nl (SAGV032.2)

Home / Architectuur / Architectuur Hilversum / Interbellum / Voormalig KRO-studiocomplex

Voormalig KRO-studiocomplex
1936-1938 / W.A. Maas

Emmastraat 50-52, Hilversum

In 1938 nam de Katholieke Radio Omroep (KRO) zijn intrek aan de Emmastraat 50, waar de omroep tot 1999 gehuisvest zou blijven. In opdracht van pastoor en voorzitter L.H. Perquin, tevens oprichter van de KRO, was hier een nieuw studiocomplex met concertzaal verrezen. Architect W.A. Maas (1897-1950) ontwierp het complex in een zakelijk expressionistische bouwstijl. Na lange tijd leeg te hebben gestaan volgde in 2017-2019 een grootscheepse restauratie, en werd er nieuwbouw in de vorm van (zorg)appartementen op het terrein ontwikkeld. Het oorspronkelijke KRO-complex werd in 2005 ingeschreven als Rijksmonument.

De KRO in Hilversum

In 1930 verhuisde de in 1926 opgerichte KRO van Amsterdam naar Hilversum. Het verwaarloosde voormalig Roomsch-Katholiek Vereenigingsgebouw op de hoek van de Emmastraat en de Julianalaan werd door architect J. Duncker (1867-1935) verbouwd tot radiostudio. Toen dit gebouw al snel te klein bleek werd de naastgelegen villa aan de Emmastraat 50 aangekocht. Met het oog op toekomstige uitbreiding kocht de omroep ook een aan de achterzijde gelegen perceel aan de Koningsstraat. Die uitbreiding was al snel noodzakelijk en in 1935 schreef Perquin een besloten prijsvraag uit voor de bouw van een nieuwe grote studio.

Ontwerp

De prijsvraag werd uitgeschreven omdat architect Duncker eerder dat jaar was overleden. Als winnend ontwerp kwam dat van architect Willem Arnoldus Maas uit Utrecht uit de bus.

Een nieuw hoofdgebouw werd tegen de bestaande radiostudio aangebouwd en bevatte naast ontvang-, kantoor-, archief- en regieruimtes meerdere studio’s. Een grote concertstudio kwam schuin achter het hoofdgebouw te liggen. De vorm van het gebouw werd bepaald door de grillige vorm van het terrein. Hierdoor ontstond een “rond, schuin of rechthoekig verloop, waardoor het geheel een wisselend en rijker aspect heeft gekregen”, aldus de architect. Vanwege de akoestiek maakte Maas de studio trapeziumvormig. Ook werd gebruik gemaakt van een doos-in-doos constructie, waarbij de binnenmuren en buitenmuren een aparte fundering hadden, zodat zelfs via de fundering geen buitengeluid of verkeerstrillingen konden doordringen.

Decoratieprogramma

Kunst vormde een belangrijk geheel met de architectuur. Het decoratieprogramma stelde de relatie tussen geloof en omroep centraal. De blinde voorgevel van het hoofdgebouw waarachter de studio’s waren afgeschermd van buitengeluid, werd verlevendigd door drie gevelplastieken naar een ontwerp van Suzanne Nicolas-Nijs (1902-1985). Zij verbeelden de drie idealen van de katholieke omroep: Verum (het Ware, uitgebeeld door de vier evangelisten), Bonum (het Goede, uitgebeeld door Adam en Eva in het paradijs) en Pulchrum (het Schone, uitgebeeld door musicerende engelen).

In het gebouw droegen bekende kunstenaars bij aan de verfraaiing van diverse ruimtes. Voor de hal maakte Charles Eyck (1887-1983) een enorme muurschildering. Voorts omvatte het programma onder andere glas-in-loodramen van Joep Nicolas (1897-1972), Willem Mengelberg(197-1967), Charles Eyck en Jan Everts (1899-1993) en stucwerk van Jo Uiterwaal (1897-1972) en Suzanne Nicolaas-Nijs.

Verbouwingen

Het nieuwe studiocomplex werd officieel geopend op 10 mei 1938. Veranderingen in het omroepbestel, de komst van de televisie en de groei van de omroep maakten regelmatig aanpassingen in en aan de gebouwen noodzakelijk. In 1954 werd de radiostudio van Duncker, vanwege de slechte staat van het gebouw, afgebroken en vervangen door nieuwbouw van architecten F.J. Wiegerinck en H.J. van Balen. De vormgeving en materiaalkeuze werd volledig afgestemd op het naastgelegen hoofdgebouw van Maas. Dit gebeurde ook bij een grote renovatie en deels sloop en nieuwbouw in de jaren 1976-1979, door het Utrechtse architectenbureau Op ten Noort-Blijdenstein. Tenslotte verhuisde de KRO in 1999 van de Emmastraat naar het toen nieuw gebouwde AKN-gebouw aan de ’s-Gravelandseweg.

KROon-complex

Na vertrek van de KRO stond het studiocomplex jarenlang leeg. Terwijl het complex onderwerp was van heftige discussies ten aanzien van mogelijke nieuwe bestemmingen verloederde het langzaam.

In de jaren 2017-2019 vond uiteindelijk in opdracht van STEBRU bouw en ontwikkeling de herontwikkeling van het ‘KRO-eiland’ plaats door Architectenbureau Prent uit Oosterbeek en De Jong architecten uit Langbroek. Enkele oude studiogebouwen en de grote concertstudio werden afgebroken. Het centrale hoofdgebouw inclusief de bijbehorende kunstwerken bleef bewaard en is in gebruik genomen door zorginstelling Hilverzorg. Een nieuw woongebouw met dezelfde contouren als de grote concertstudio van Maas kwam op het achterterrein. Aan de Julianalaan verrees nieuw woongebouw dat verwijst naar de bouwstijl van Maas. Het terrein kreeg de naam KROon-complex. De (verwijzing naar de) architectuur van Maas en de zo kenmerkende voorgevel van het voormalige hoofdgebouw met de KRO-letters en bijzondere gevelreliëfs houden de herinnering aan de jarenlange zetel van de katholieke omroep levendig.