Wijngaard Zonnestraal
1919
Rading 105, Loosdrecht
Landgoed Zonnestraal, gelegen ten zuiden van Hilversum, is vooral bekend van het voormalig sanatorium Zonnestraal, dat internationaal wordt beschouwd als één van de topstukken van de architectuur uit de periode van het ‘Nieuwe Bouwen’. Minder bekend is dat op het landgoed ook wijn wordt gemaakt. In de vroegere moestuin van het landgoed staan drieduizend wijnstokken van vier verschillende druivensoorten. Hier begon gepassioneerd wijnmaker Alfred Visser (1955-2021) in 2014 aan de productie van zijn ‘Gooise’ wijnen.
Koperen Stelen Fonds
In de negentiende eeuw stierf ongeveer één op de honderd Nederlanders aan tuberculose. In 1905 richtte vakbondsleider Jan van Zutphen (1863-1958) het ‘Koperen Stelen Fonds Nieuwe Levenskracht’ op voor de tuberculosebestrijding bij arbeiders in de Amsterdamse diamantindustrie. Met de opbrengst van de verkoop van koperen stelen, een afvalproduct bij de diamantbewerking, konden arbeiders in sanatoria worden ondergebracht en de gezinsleden financieel ondersteund. Het ondersteuningsfonds kocht in 1919 het 116 hectare grote landgoed Pampahoeve nabij de Loosdrechtse Plassen voor de stichting van een zelfvoorzienende arbeids- en nazorgkolonie voor tbc-patiënten.
Sanatorium Zonnestraal
De architecten Jan Duiker (1890-1935) en Bernard Bijvoet (1889-1979) en ingenieur Jan Gerko Wiebenga (1886-1974) kregen van Van Zutphen opdracht om op het landgoed een sanatoriumcomplex te ontwerpen. Licht, lucht en ruimte was het adagium. De gebouwen van het sanatorium bestonden uit niet veel meer dan een gewapend betonskelet, dat met een vlies van glas, staal en stuc was dichtgezet. Het onderhouden van de gebouwen was onderdeel van de arbeidstherapie van de patiënten. Het sanatorium, dat dienst deed tot begin jaren vijftig, kreeg de naam Zonnestraal.
Buitenlucht
Licht, lucht en ruimte gold niet alleen voor de architectuur maar ook voor het herstelprogramma van de zieke arbeiders. Het werken in de buitenlucht moest bijdragen aan herstel. Het landschap werd door de patiënten onderhouden als onderdeel van de arbeidstherapie. Op het terrein bevonden zich vele bomen, moestuinen, fruitboomgaarden, bloementuinen, dierenverblijven, graslanden en bouwlanden ten dienste van Zonnestraal. In de werkplaatsen en op het landgoed konden de patiënten aan het werk om het herstel te bespoedigen.
Wijngaard Zonnestraal
De oude moestuin van landgoed Zonnestraal, gelegen tussen het bos en de Rading, heeft een tweede leven gekregen als wijngaard. Pachter Alfred Visser begon in februari 2014 met het opruimen en ploegen van de grond en plantte er 300 wijnstokken. Een jaar later waren dat er 3000 met vier verschillende druivensoorten. Visser was geboren en getogen Hilversummer, maar woonde vele jaren in Canada. Tijdens zijn werkzaamheden in de horeca deed hij veel ervaring op met wijnbouw in Noord- en Zuid-Amerika en Europa. In het najaar van 2016 produceerde Wijngaard Zonnestraal zijn eerste echte ‘Gooische wijn’.
Periode
Locatie
Rading 105, Loosdrecht