Foto: Iwan Baan

Home / Architectuur / Werken van Dudok / Nutsgebouwen / Raadhuis

Raadhuis
1931 / W.M. Dudok

Dudokpark 1, Hilversum

Het Raadhuis van Hilversum is het hoogtepunt in het oeuvre van Willem Marinus Dudok (1884-1974). Na zijn aantreden in 1915 als directeur Publieke Werken van de gemeente Hilversum begon Dudok vrijwel direct met het maken van plannen voor een nieuw raadhuis, maar pas in 1928 werd begonnen met de bouw van het definitieve ontwerp. Dudok ontwierp een sculpturaal gebouw bestaande uit kubistische volumes en horizontale gevellijnen met een 48 meter hoge toren als culminatiepunt. In 1931 kon het raadhuis in gebruik worden genomen. Het raadhuis werd in 1985 aangewezen als rijksmonument.

Asymmetrisch, imponerend en spannend

Hoewel het concept van een middeleeuws raadhuis terug te zien is in het gebouw vanwege de groepering van de bouwvolumes rondom twee binnenplaatsen en de toepassing van een klokkentoren, riep Dudok met zijn ontwerp een geheel ander gevoel op: hij maakte elke gevel asymmetrisch, imponerend en spannend door de verschillende massa’s te laten verspringen. Daarbij liet hij zich wel inspireren door stijlkenmerken uit de bouwkunst van het begin van de 20e eeuw, maar paste hij deze op zo’n eigen, onnavolgbare manier toe dat zijn ontwerp de toen heersende ‘mode’ oversteeg. Zijn versmelting van de abstractie van de Nieuwe Zakelijkheid en de decoratie van het expressionisme (in ons land beter bekend als de Amsterdamse School) oogstte alom bewondering.

Zweven

Door voor de draagconstructie een combinatie van beton en staal te gebruiken, was Dudok in staat om de dakranden en de gele bakstenen waaruit het gebouw opgetrokken is op diverse plekken de wetten van de zwaartekracht te laten tarten door ze suggestief te laten ‘zweven’. Overigens heeft Dudok speciaal voor het Raadhuis bakstenen met een afwijkend, langwerpiger formaat laten ontwikkelen. In combinatie met de schuine schaduwvoegen tussen de bakstenen versterkt dit op subtiele manier de horizontale lijnen in de gevels.

Gesamtkunstwerk

Daar waar het Raadhuis aan de buitenzijde kolossaal aandoet en een strenge, bijna militaristische uitstraling heeft, is de binnenzijde juist intiemer en kleurrijker van aard. In elke ruimte is de sfeer zorgvuldig afgestemd op de functie waarvoor deze ontworpen is, van materiaalgebruik tot meubilering, stoffering, decoraties, belettering, deur- en raambeslag. Daarmee is het Raadhuis een zogenaamd ‘gesamtkunstwerk’: in elk detail is de hand van de architect terug te vinden waardoor je het als één geheel ervaart.

Restauratie

In de periode 1989-1995 heeft het Raadhuis een ingrijpende restauratie ondergaan. De in zeer slechte staat verkerende oorspronkelijke bakstenen zijn voor een groot deel vervangen door nieuwe exemplaren. In het interieur is zoveel mogelijk het authentieke meubilair teruggebracht en werden alle oorspronkelijke kleuren weer hersteld. De restauratie is uitgevoerd onder leiding van Van Hoogevest Architecten uit Amersfoort en bekroond met de Europa Nostra Award.