Radical Ruralities – Utopie en landschap in tijden van transitie
Hoe zal ons landschap veranderen onder invloed van alle transities die gaande zijn met betrekking tot energie, klimaat, voedsel en sociale structuren? Op kleine schaal is dat zichtbaar bij de talloze kleinschalige, circulaire woongemeenschappen die overal in Europa verschijnen. Wat kunnen ontwerpers daarvan leren? Welke ontwerptools hebben zij om de transities aanvaardbaar te maken? Welke rol spelen (sociale) media daarin?
Hilversum een radicaal dorp
Hilversum wil geen stad zijn, maar als het dan een dorp is, dan wel graag een radicaal dorp. Tijdens deze Dag van de Architectuur kijkt het Dudok Architectuur Centrum naar de invloed van maatschappij, politiek en media op onze ideaalvoorstellingen voor een beter leven. In Hilversum en omstreken is daar alle aanleiding toe. Eind 19e eeuw immers stichtte schrijver en psychiater Frederik van Eeden zijn Walden, achter de huidige Hocras aan de Franse Kampweg. Bij Blaricum had zich op datzelfde moment een groep van anarcho-christenen gevestigd, maar ook in Eemnes en Laren waren idealisten actief. In Mediastad Hilversum denken we vandaag de dag aan een heel ander Utopia. Op exact de Dag van de Architectuur beëindigt Talpa de realityshow “Utopia” na 4,5 jaar. Daar zijn niet alleen denkbeelden over optimale samenlevingscondities leidend, maar ook de rol van de media en de aanwezigheid van camera’s. Bij Anna’s Hoeve, op de Almansweide, bouwen coöperaties aan een nieuwe woonwijk op duurzame grondslag. Interessant is de rol die het landschap bij al deze initiatieven speelt: dat immer geduldige, immer lieflijke canvas waarop alle idealen kunnen worden geprojecteerd.
Ideaalbeeld
Om de idealen van de toekomst te kunnen waarmaken, zal dat landschap echter drastisch moeten veranderen. We willen immers voorkomen dat onze landschappen het aanzien krijgen van zwaar vervuilde landschappen zoals in China en Rusland – met haar gloedrode rivieren en uitgeputte gronden die onleefbaar zijn geworden -. In Nederland zijn de desastreuze gevolgen van gaswinning in Groningen een voorbeeld van hoe gebruik van het landschap de leefbaarheid ernstig kan verstoren. Bovendien zullen we moeten voldoen aan internationale klimaatverdragen en energieprestatie-afspraken, die tot gevolg zouden kunnen hebben dat de koeien uit de wei moeten, om ruimte te maken voor windmolens, zonnepanelenvelden en biogasbassins. Dergelijke ingrijpende ruimtelijke veranderingen maken het ideaalbeeld van het arcadische, ongerepte landschap tot steeds grotere zeldzaamheid. En laten we wel wezen: is niet elk idee van wat mooi vinden aangeleerd, in ons landschap dat vrijwel geheel door mensenhanden is gemaakt?
Verandering romantisch landschapsbeeld
Die gedachte past in het promotieonderzoek van landschapsarchitect Paul Roncken die onlangs promoveerde op de rol die ontwerpers kunnen spelen bij de beleving van ‘negatieve’ ervaringen die toch zo wezenlijk zijn op weg naar een duurzame, energie-neutrale, klimaatbestendige, zero-footprint maatschappij. Voor de ingrijpende transformaties die nodig zijn, zal niet alleen de stad maar ook het Nederlandse landschap drastisch veranderen. Denk maar eens aan ongewone energielandschappen, getijdemachines en landbouwbedrijven die niet van natuurgebieden te onderscheiden zijn. Ons romantisch beeld van het landschap, ook dat van het Gooi, zal dan danig op de proef worden gesteld. Tijdens dit symposium schetsen we verleden, heden en toekomst vanuit een Hilversums utopisch perspectief.
Programma 1 juni 2018
16.00 uur | Inloop |
16.15 uur | Radical Ruralities – introductie op circulaire woonutopieën in Europa na 2008 Indira van ’t Klooster (directeur DAC) |
16.30 uur | Radical History – wereldverbeteraars & vrijdenkers in het Gooi rond 1900 – wereldverbeteraars & vrijdenkers in het Gooi rond 1900 Maria Boersen (historicus) |
17.00 uur | Radical Reality – de rol van de media in het utopische denken interview met Gert Jan Hox (TALPA) |
17.15 uur | Het Sublieme in het landschap Paul Roncken (landschapsarchitect, Wageningen Universiteit, adviseur Ruimtelijke Kwaliteit provincie Utrecht) |
17.45 uur | Q&A door Indira van ‘t Klooster |
18.00 uur | Toelichting op de tentoonstelling Radical Futures – de mens en zijn utopie Imke Ruigrok Aansluitend borrel |
19.30 uur | Einde |
Aanmelden
Aanmelden voor het mini-symposium: dvda@dudokarchitectuurcentrum.nl. Aan deelname zijn geen kosten verbonden.