Van Witten Hull tot Dudoks Raadhuis
Op de plek van Dudoks beroemde Raadhuis in Hilversum stond 100 jaar geleden een villa met de naam ‘Witten Hull’. Deze was eind negentiende eeuw gebouwd in de voor die tijd zo kenmerkende eclectische bouwstijl. In 1928 werd de villa afgebroken voor de bouw van het nieuwe raadhuis. In het souterrain van het raadhuis is het enige overblijfsel van de villa – een stukje stenen fundament – nog terug te vinden.
Buitenplaats
In 1890 kocht de heer Crommelin een heuvelachtige boekweitakker grenzend aan de Hoge Naarderweg en Koninginneweg (toen nog een akker paadje) en stichtte er een buitenplaats. In juli lagen de velden hier te pronken als een witte bruidssluier tussen statige bomen en zandpaadjes. Vandaar dat de boeren in de omgeving spraken van de ‘Witten Heuel’. De letter ‘v’ spraken ze niet uit, dat deden de oude Hilversummers niet. De buitenplaats kreeg de naam landgoed ‘Den Witten Hull’ en de weg die er langs liep Witten Hullweg (vanaf 1981 heet deze straat Dudokpark). De statige villa kwam midden op het landgoed te staan en ten zuiden ervan, waar nu de raadhuisvijver is, kwamen enige broeikassen.
Bewoning
De familie Crommelin woonde er maar kort. In 1894 vestigde de familie Der Kinderen zich op de buitenplaats en in 1900 de familie Wolff de Beer. Zij waren de laatste particuliere bewoners. In 1910 werd de villa in gebruik genomen als internaat van de meisjeskostschool ‘Hill House’, waarvan de school gevestigd was op Tesselschadelaan 16. Hill House was een kostschool voor meisjes van elf tot negentien jaar. De school viel op door het relatief hoge aantal aristocratische leerlingen, zoals een gravin, een Indonesische prinses en een barones die naar verluidt prinses Juliana op bezoek heeft gehad. Maar ook dochters van artsen, diplomaten en mensen, die hoge functies bij de Bataafse Petroleum Maatschappij of de Koninklijke Paketvaart Maatschappij bekleedden. In 1920 verliet de kostschool de villa.
Verkaveling
Aan het begin van de twintigste eeuw werd een gedeelte van het landgoed verkaveld. Op de hoek van de Hoge Naarderweg en de Witten Hullweg (nrs. 4804/4805) werd in 1901 een dubbele villa gebouwd eveneens in eclectische bouwstijl. Hier huisde enige tijd de Hilversumse Draadomroep (een voorloper van de AVRO). Ook grondlegger en directeur Willem Vogt woonde er. Bij de bouw van het raadhuis diende het pand als bouwkeet en tekenkamer. Na voltooiing van het raadhuis in 1931 werd het gebouw afgebroken.
In 1902 werd aan de Oude Enghweg 21 (nr. 4861) een driehoekig stuk grond verkaveld waarop een villa naar ontwerp van architect J.H. Slot werd gebouwd. De enorme, rijk uitgedoste villa, passend bij de overige bebouwing, kreeg later de naam ‘Op den Hull’. De woning ligt precies in de zichtas vanaf het Melkpad en op een hoogte van 15 meter boven NAP. Van 1903 tot en met 1908 woonde hier de familie Drukker met twee kinderen, Anna en Margaretha. Destijds heette de villa daarom Villa Anna/Margaretha. Van 1921 tot 1931 werd de villa bewoond door de familie Cramerus-Blom. De vrouw des huizes, Sara Blom, kwam uit een welgestelde Hilversumse familie. Ze was een fanatiek golfspeelster en werd tweemaal Hilversums kampioene. Ze overleed op 102 jarige leeftijd.
Op het kavel 4862, Oude Enghweg 23, kwamen een koetshuis en een koetsierswoning, in 1903 ontworpen door W. Langhout Gz. Veel is er niet over bekend. Naar verluidt woonde er een oude dame, die de toezegging had er te mogen blijven wonen tot haar overlijden. Toen de gemeente hier een nieuw stadskantoor wilde bouwen, viel de bebouwing onder de slopershamer.
Gemeente-eigendom
In 1923 kocht de gemeente de voormalige buitenplaats Den Witten Hull om er het nieuwe raadhuis te vestigen. Dudok maakte zijn ontwerp in 1924 en de bouw vond plaats tussen 1928 en 1931. Villa De Witten Hull, de dubbele villa op de hoek van het landgoed, en het koetshuis verdwenen. Villa Op den Hull ontkwam aan afbraak en werd in 1970 door de gemeente gekocht als huisvesting voor gemeentelijke diensten. Lange tijd werd het pand Villa Valuta genoemd omdat de afdeling Financiën er ‘woonde’.
Stadskantoor
Oude Enghweg 23 werd de locatie van een nieuw stadskantoor dat in de jaren 1978-1979 werd gebouwd als uitbreiding en herhuisvesting van een deel van de toenmalige gemeentelijke diensten. Het structuralistische kantoor, ontworpen door de afdeling Publieke Werken, had een aanmerkelijk kortere levensduur dan Dudoks raadhuis. Veel tijdelijke verbouwingen en aanpassingen later werd besloten tot een grootscheepse verbouwing. Er volgden veel discussie met omwonenden en procedures tot aan de Raad van State toe, maar in 2008 werd het nieuwe stadskantoor geopend. Het oude gebouw was vrijwel volledig gestript, geheel opnieuw ingericht en van een nieuwe gevel voorzien.
