Foto: Iwan Baan

Home / Architectuur / Werken van Dudok / Funeraire werken / Begraafplaats Zuiderhof

Begraafplaats Zuiderhof
1958-1964 / W.M. Dudok

Kolhornseweg 13, Hilversum

Begraafplaats De Zuiderhof ligt aan de rand van de bebouwing in Hilversum-Zuid en markeert de overgang naar het natuurgebied de Hoorneboegse heide. De begraafplaats werd door architect Willem Marinus Dudok (1884-1974) ontworpen tussen 1958 en 1960, de aanleg vond plaats tussen 1960 en 1964. Hoewel Dudok op dat moment al met pensioen was als gemeente-architect van Hilversum, gaf de gemeente hem toestemming om enkele projecten af te maken binnen zijn eigen architectenbureau. Hij werd hierbij geassisteerd door zijn compagnon Robert Magnée (1915-2002). Het complex van de begraafplaats en bijbehorende bebouwing is in 2016 aangewezen als Rijksmonument.

Ontwerp begraafplaats

Begin jaren vijftig kocht de gemeente grond aan de Kolhornseweg voor de aanleg van een ‘Zuiderbegraafplaats’ omdat de ruimte op de Noorderbegraafplaats uit 1930 vol dreigde te raken.

Dudok maakte een eerste schetsontwerp voor de begraafplaats en de gebouwen toen hij nog in dienst bij de gemeente was. Essentieel in de structuur van de begraafplaats is dat bij betreding van de begraafplaats de graven niet direct zichtbaar zijn. Langs een brede, oost-west georiënteerde middenas, liggen aan enkele zijpaden de rechthoekige grafvelden achter begroeiing die de graven aan het zicht onttrekken. Ten noorden van deze rechthoekige grafvelden ligt een in drie velden verdeeld cirkelsegment waar eveneens grafvelden zijn aangebracht. De begraafplaats beschikt verder over een prachtige urnentuin en columbarium.

Bebouwing

De gebouwen, lanen en grafvelden volgen een sobere, rechthoekige structuur. Een groot voorplein, aan drie zijden begrensd door een zes meter hoge zuilengalerij, vormt de entree van de begraafplaats. De aula, die verbonden is met de zuilengalerij, ligt aan de noordoostkant van het plein. Vanuit de aula krijgt men een indrukwekkend uitzicht over de groene middenas, die een sterk perspectivisch beeld geeft. De gebouwen hebben platte daken en zijn opgetrokken in wit geschilderde baksteen. Net als bij de door Dudok ontworpen Noorderbegraafplaats moest de afwerking van de gebouwen volgens de architect eenvoudig en sober zijn en diende de ruimtelijke werking om een ‘humane sfeer’ te bereiken. De zuilengalerij diende als wachtplaats bij storm en regen. De regelmatige, vierkante openingen in de galerij verbinden het voorplein met de begraafplaats. Bij een latere renovatie werden deuropeningen in de galerij gemaakt zodat de achterliggende begraafplaats ook via het voorplein bereikbaar werd. De vloer van het plein bestaat uit tegels die in een decoratief ruitpatroon zijn gelegd.

Crematorium

Het dienstgebouw is in 2015 naar een ontwerp van Bierman Henket architecten getransformeerd tot crematorium. Het gebied rond het voorplein werd opnieuw ingericht en de dienstgebouwen kregen aanvullende publieke functies. In het oorspronkelijke opzichtersgebouwtje is een kantoor met as-uitgifte gerealiseerd. De voormalige dienstwoning is uitgebreid met een condoleance- en koffieruimte die ook als kleine aula gebruikt kan worden.